اندازه گیری شاخص های کیفیت علوفه گونه های مرتعی در مراتع نیمه استپی تیل آباد استان گلستان

کیفیت علوفه 9 گونه مرتعی شامل؛   acantholimon festucaceu ،cleome coluteoides ،convolvulus calverti ،eurotia ceratoides ،halothamus glaucus  ،stipa barbata ،verbascum speciosum و  zygophyllum atriplicoides  که از گونه های مورد چرای دام در مراتع نیمه استپی تیل آباد استان گلستان می باشند، در سه مرحله رشد (رشد رویشی، گلدهی و بذر دهی) در سال 1387 مورد مطالعه قرار گرفت. شاخص های کیفیت علوفه شامل؛ درصد پروتئین خام (cp)، درصد الیاف نامحلول در شوینده اسیدی (adf)، درصد هضم پذیری ماده خشک (dmd) و مقدار انرژی متابولیسمی (me)  (مگاژول بر کیلوگرم ماده خشک) اندازه گیری شد. برای مقایسه گونه ها و مراحل رشد از نظر شاخص های کیفیت علوفه، از تجزیه واریانس و به منظور مشاهده منابع تغییرات بین گروهی، از آزمون مقایسه دانکن استفاده شد. بر مبنای نتایج حاصل؛ میانگین مقادیر پروتئین-خام گونه ها در واحد وزن پوشش گیاهی مراحل مختلف رشد (رشد رویشی، گلدهی و بذردهی) به ترتیب عبارتند از؛ 03/18، 13/14 و 12/9 درصد که در هر سه مرحله رشد، بالاتر از مقدار تقریبی سطح بحرانی آن (7 درصد) برای تامین نیاز روزانه یک واحد دامی (گوسفند بالغ و غیر شیرده 50 کیلوگرمی) است. میانگین مقادیر هضم پذیری در واحد وزن پوشش گیاهی مراحل مختلف رشد به ترتیب؛ 13/66، 29/60 و 72/52 درصد می باشد که در هر سه مرحله، بالاتر از سطح بحرانی آن (50 درصد)  برای نیاز نگهداری یک واحد دامی است. مقادیر انرژی متابولیسمی گونه ها در واحد مراحل مختلف رشد به ترتیب؛ 24/9 ، 25/8 و 96/6 مگاژول بر کیلوگرم ماده خشک بود که مقدار آنها در مرحله رویشی و گلدهی بیشتر و در مرحله بذردهی کمتر از مقدار تقریبی سطح بحرانی آن (8 مگاژول) برای تامین نیاز نگهداری روزانه یک واحد دامی می باشد. این امر بیانگر این است که مطلوبیت کیفیت علوفه مرتع در زمان های مختلف چرا، یکسان نمی باشد و لازم است نیاز روزانه واحد دامی بر مبنای کیفیت علوفه مشخص شود. طبیعی است که بسته به شرایط سال ممکن است، کیفیت علوفه گیاهان قدری تغییر یابد ولی به دلیل هزینه بر بودن تعیین کیفیت علوفه، می توان از نتایج مذکور به منظور برآورد نیاز روزانه دام در سال های مختلف استفاده کرد.